Η Σουηδία είναι μια χώρα που απολαμβάνει έναν άρτιο μηχανισμό κοινωνικής ασφάλισης που θεωρείται από τους πλέον ανεπτυγμένους παγκοσμίως και σίγουρα αποτελεί πρότυπο, πλην όμως για κάθε επόμενη χώρα που θέλει να εφαρμόσει αυτό το μοντέλο, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη αρκετοί παράγοντες.
Λόγω της έντονης οικονομικής ύφεσης, μεγάλο ποσοστού ηλικιωμένων και υψηλού προσδόκιμου επιβίωσης, κλήθηκε στα μέσα του 1990 να λάβει σημαντικές αποφάσεις όσον αφορά το συνταξιοδοτικό της μοντέλο.
Έτσι μετά από χρόνια διαβουλεύσεων, το 2003 τέθηκε σε πλήρη εφαρμογή το νέο σουηδικό συνταξιοδοτικό σύστημα.
Οι νέες διατάξεις του αναθεωρημένου συστήματος, αντικατέστησαν τη βασική και τις εθνικές συμπληρωματικές συντάξεις θεσπίζοντας μία εγγυημένη, μία ανταποδοτική και τέλος, μία σύνταξη συνδεδεμένη με το εισόδημα.
Συγκεκριμένα :
1) Η εγγυημένη σύνταξη αποσκοπεί στην εξασφάλιση μιας βασικής σύνταξης για άτομα άνω των 65 με μικρό ή μηδενικό εισόδημα, με προϋπόθεση την τουλάχιστον 40ετή διαμονή τους στη Σουηδία. Η εγγυημένη σύνταξη χρηματοδοτείται εξ’ ολοκλήρου από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Ως επιλογή συναντάται σε πολλά συνταξιοδοτικά μοντέλα (Γερμανία, Καναδάς, Η.Π.Α. κ. λπ.)
Στην Ελλάδα προσδιορίζεται ως η λεγόμενη «Εθνική Σύνταξη» που αντιστοιχεί σε 384€ με προϋποθέσεις.
2) Σύνταξη Συνδεδεμένη με το εισόδημα Η συγκεκριμένη σύνταξη υπολογίζεται με βάση το εισόδημα και οι εισφορές, οι οποίες προστίθενται σε έναν «εικονικό» λογαριασμό, είναι της τάξεως του 16%. Ο τελικός υπολογισμός του ποσού της σύνταξης βασίζεται στο προσδόκιμο επιβίωσης και τις εισφορές που έχουν συγκεντρωθεί καθ’ όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού βίου.
Στην Ελλάδα προσδιορίζεται ως Ανταποδοτική Σύνταξη, όπου λαμβάνει υπόψη τις καταβληθείσες εισφορές/εισοδήματα από το 2002 (λόγω μηχανογράφησης) έως την αίτηση συνταξιοδότησης και αφού προσδιοριστεί ο μέσος όρος αυτών, τον πολλαπλασιάζει με έναν «συντελεστή αναπλήρωσης» αναλογικά με τα έτη ασφάλισης.
3) Ανταποδοτική Σύνταξη Η ανταποδοτική σύνταξη είναι επίσης συνδεδεμένη με το εισόδημα και οι εισφορές αντιστοιχούν στο 2,5% των συντάξιμων αποδοχών του εκάστοτε ασφαλισμένου. Αυτό το ποσό μεταφέρεται σε έναν λογαριασμό ανταποδοτικής σύνταξης και κατατίθεται σε ένα ειδικό ταμείο. Κάθε ασφαλισμένος μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε 700 περίπου ταμεία αποθεματικών για την επένδυση του κεφαλαίου του (έως πέντε τρόποι επένδυσης). Σε περίπτωση που ο εργαζόμενος δεν επιθυμεί να επιλέξει διαχειριστή, οι εισφορές του επενδύονται αυτόματα μέσω ενός κρατικού φορέα, του Ταμείου Επένδυσης Αποταμιεύσεων και είναι οι αποδόσεις αυτών, που τελικά χρηματοδοτούν την ανταποδοτική σύνταξη.
Πιθανολογούμε ότι αυτό είναι το μοντέλο στο οποίο και ο Υπουργός κ. Χατζηδάκης ανέφερε ότι βασίστηκε ο λεγόμενος «κουμπαράς επικουρικής σύνταξης» που έχει προσδιοριστεί να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα από 01/01/2022.
Αξίζει να σημειωθεί
α) ότι το επενδυτικό ρίσκο βαρύνει μόνο τον ασφαλισμένο, ο οποίος έχει την αποκλειστική ευθύνη επιλογής επενδυτικού ταμείου και
β) ότι είναι πάντα δυνατή η αλλαγή επενδυτικού φορέα χωρίς κανένα κόστος.